Bezsenność u osób starszych - jak sobie z nią radzić?

W Polsce na bezsenność cierpi 35% społeczeństwa. Ten odsetek zwiększa się z roku na rok. W latach 90, w Polsce wynosił on 25%. W przypadku bezsenności u seniora, sytuacja jest jeszcze poważniejsza. Warto zaznaczyć, że może ona wynikać z chorób, na które cierpią nasi podopieczni, ale również być osobnym problemem. Rozwiązań może być wiele - poprawa aktywności fizycznej, lekoterapia, zmiana higieny snu. Jednak najważniejszym krokiem jest oczywiście konsultacja z lekarzem.

Wiek, a bezsenność

Na każdym etapie rozwoju, każdy człowiek potrzebuje innej ilości godzin snu. Noworodki potrzebują nawet do 20 godzin snu, by prawidłowo się funkcjonować. Ten czas ulega skróceniu im dalej wchodzimy w dorosłość. Zapotrzebowanie na sen dzieci, młodzieży i dorosłych oscyluje wokół 8 godzin. Jeśli aktywność dorosłej osoby nie zmniejszy się wraz z wejściem w wiek starczy, zapotrzebowanie również będzie wynosiło około 8 godzin. Najczęściej jednak, osoby starsze potrzebują mniej snu, ponieważ w trakcie dnia nie są już tak aktywni. 

Sen naszych podopiecznych jest również dużo płytszy, ponieważ starszy organizm wytwarza mniej melatoniny. Dlatego tak bardzo ważne jest, by zadbać o higienę snu, odpowiednią temperaturę w pokoju, poziom natężenia światła czy narażenie na hałas.

Przyczyny bezsenności u osób starszych

Często się zdarza, że bezsenność spowodowana jest chorobami współistniejącymi. To, co nie pozwala spać naszym podopiecznym to na przykład bóle stawów, kończyn, kręgosłupa, drętwienie nóg. Jeśli u osoby starszej nie występują żadne choroby, warto odwiedzić lekarza, by ten przeprowadził szczegółowy i kluczowy dla diagnozy, wywiad. Nadciśnienie, zespół niespokojnych nóg, choroby układu nerwowego i wiele innych chorób ma wpływ na to jak śpimy.

źródło: canva.com

Przyjmowanie środków psychoaktywnych (alkoholu, leków i innych) również może wpływać na jakość snu. Odstawienie leków, które przyjmowaliśmy miesiącami i latami czy zaprzestanie picia alkoholu wpływa na nasz sen i może powodować bezsenność.

Jeśli senior, którym się opiekujesz cierpi na demencję lub Alzheimera, istnieje duże prawdopodobieństwo, że jest to jeden z powodów, dla których cierpi na bezsenność. 

Insomnia czy chwilowe problemy ze snem?

Musimy też określić czy jest to bezsenność przewlekła czy jedynie miewamy problemy ze snem. Ta pierwsza to oczywiście choroba, która wymaga leczenia. Sporadyczne zaburzenia snu mogą być przykładowo spowodowane:

• narażeniem na stres,
• sen w nowym, nieznanym nam miejscu, do którego nie jesteśmy przyzwyczajeni lub o innej porze niż zwykle,
• chorobą, np. przeziębieniem, które wprowadza nas w dyskomfort.

Rola zegara biologicznego

Kolejnym powodem, może być niska jakość snu i zaburzenie rytmu okołodobowego. Nasz zegar biologiczny sygnalizuje nam kiedy przychodzi pora na sen, a kiedy na aktywność. Jego zaburzenie wpływa na rozwój chorób, samopoczucie i ogólne funkcjonowanie. Co zaburza jego pracę? 

1. Światło - drzemki w trakcie dnia, sprawiają, że w nocy nie czujemy gotowości na sen.
2. Zaburzony rytm posiłków - musimy przyjmować je regularnie, najlepiej o tych samych porach i w odpowiednich ilościach
3. Niedostateczny wysiłek fizyczny - aktywność fizyczna jest bardzo ważna. Jej obniżenie wpływa nie tylko na nasze zdrowie, ale również na potrzebę snu. 

Dieta

Kolejnym czynnikiem, na który warto zwrócić uwagę jest dieta. To, czym się odżywiamy, jest kluczem do długiego i zdrowego życia. Jeśli nasz organizm ma niedobory witamin i ważnych składników odżywczych, jest narażony na różnego rodzaju choroby.

Jedzenie ciężkostrawnych posiłków lub konsumowanie dużych ilości jedzenia tuż przed snem, również wpływa na to, jak śpimy i kiedy zasypiamy. 

Jak leczyć bezsenność u osób starszych?

Na wstępie warto zaznaczyć, że słynne medykamenty “na dobry sen”, powinny być naszą ostatnią opcją w walce z bezsennością (chyba, że lekarz zaleci inaczej). Lekoterapia przyzwyczaja nasz organizm do wspomagaczy, które ciężko odstawić. Funkcjonowanie bez nich jest bardzo trudne. Co więcej - prowadzi do uzależnienia.

Najprostsze rozwiązania są najczęściej najlepsze. Chodzenie na długie spacery, skupienie się na odpowiedniej, lekkostrawnej diecie i ograniczenie kofeiny to dobry start. Można również wprowadzić ziołowe specyfiki, które zawierają walerianę - działa ona uspokajająco, kojąco i nie uzależnia. 

Praca dla opiekunki w Niemczech jest niełatwym zadaniem, które wymaga dużej dozy cierpliwości i empatii. Leczenie bezsenności u osób starszych jest zadaniem dla wyspecjalizowanego lekarza, ale Ty też możesz wspomóc swojego podopiecznego. 

Co możesz zrobić jako opiekun osób starszych? Towarzyszyć seniorowi w spacerach, angażować go w różne gry, które odwiodą go od drzemki w trakcie dnia i uważać na to, co podajesz mu do jedzenia przed snem. 

Spędzanie czasu na świeżym powietrzu, czy to w parku, czy w ogrodzie, również powinno sprzyjać zachowaniu odpowiedniej higieny snu podopiecznego. Staraj się pilnować czasu i kładź seniora do łóżka o wyznaczonych porach, by nie zaburzyć rytmu okołodobowego. Zawsze przed porą wieczorną wywietrz sypialnie, aby nie panował w niej zaduch. Po położeniu seniora do łóżka, postaraj się ograniczyć prawdopodobieństwo powstania różnych hałasów, które mogą go wybudzić. 

W ofertach pracy dla opiekunek w Niemczech często pojawiają się informacje o nocnym wstawaniu. Dzieję się tak zazwyczaj, gdy podopieczni cierpią na bezsenność. Może być ona spowodowana np. potrzebą załatwienia się, którą odczuwają przez płytki sen lub przez choroby. 

Jeśli widzisz taką informację - nie zniechęcaj się! Stosując się do zaleceń lekarza, a także utrzymaniu odpowiedniego poziomu higieny snu, jesteś w stanie ograniczyć nocne pobudki. Pamiętaj - Twój sen jest również ważny.